DİZ EKLEMİ ANATOMİSİ VE BİOMEKANİĞİ-1

Diz eklemi femur, tibia ve patella olmak üzere 3 kemikten oluşur.

Tibia ve femur arasında yer alan tibiofemoral eklem ve patella ile femur arasında yer alan ve diz ekleminin özel bir parçası olan patellofemoral eklemden oluşur.

Kemikler:

• Patella, extansör mekanizma içinde quadriceps ve patellar tendon arasında yer alan komplex bir sesamoid* kemiktir. Patellanın eklem kıkırdağı bazı yerlerde 7 mm'ye varan kalınlığı ile insan vücudunun en kalın kıkırdağıdır. Patella 7 fasetten oluşmuştur. Eklem yüzü bir krista aracılığı ile ortadan medial ve lateral fasetlere ve her iki fasette vertikal olarak üç eşit kısma ayrılmıştır. Medial faset küçük, oblik ve konveks, lateral faset daha büyük, geniş ve konkavdır. Medial fasetin medial köşesinde vertical bir krista ile ayrılmış olan odd faset** ise 7. fasettir. Odd faset ancak tam fleksiyonda eklemleşme gösterir. Fasetler arasında 130 derecelik bir açı vardır.
• Femurun patellofemoral eklemi oluşturan distal ucu medial ve lateral olmak üzere iki kondilden oluşur. Kondillerin yüzleri önde oval arkada daireseldir. İnterkondiler çentik bu iki kondili birleştirir. Kondiller büyük ve asimetrik bir şekle sahiptir. Medial femoral kondil büyüktür ve eğriliği daha simetriktir. Lateral kondilin ise arkaya doğru keskin olarak artan bir eğriliği vardır. Buradaki kıkırdak kalınlığı 2-3 mm'dir. Lateral kondilin uzun ekseni medial kondilin uzun ekseninden daha uzun olup daha sagittal düzlemde yerleşim gösterirken, medial kondilin uzun ekseni sagittal düzleme yaklaşık 22 derece bir açı ile yerleşim gösterir.
• Femurun distal ucunda ve ön yüzünde troklea yer alır.Troklear oluk yanlardan iki fasetle ayrılmıştır ve distalde interkondiler çentik ile birleşir.Fasetlerin femoral kondiler yüzeye geçişlerinde görülen çıkıntıya interkondiler krista denir. Bu krista lateralde daha belirgindir.

*sesamoid: susam şeklinde

**odd faset: ek yüz.

Menisküsler:

• Femur ve tibianın eklem yüzeylerinin birbirine daha fazla uymasını sağlamak ve keskin temas noktalarını yumuşatmak amacıyla diz eklemi, iki adet artiküler disk içerir. Fibrokartilaj yapıdan oluşmuş, femur kondilleri ile tibia eklem yüzeyi arasındaki yarım ay şeklindeki yapılardır. Periferik kısımları kalın ve konveks bir yapıda olup eklem kapsülüne yapışır. Önde her iki menisküsü birbirine bağlayan ligamentum transversum genu bulunur. Medial menisküs yarım daire şeklindedir ve orta hatta medial kollateral bağın derin tabakalarına yapışırken, posteromedialde eklem kapsülü ve semimembranosus tendonu ile bağlantıdadır. Medial menisküs lateralden 20 kat daha sıklıkta yaralanır. Bunun nedeni eklem kapsülüne ve medial collateral ligamente bağlanan bu menisküsün dışa yönelik travmatik darbelerden kolay kurtulamamasıdır. Lateral menisküs daha sirküler ve daha geniştir.Anterior boynuzu, ön çapraz bağın lateral ve posteriorunda interkondiler fossaya posteriorda ise humprey ve wrisberg bağlarına yapışır. 
• Menisküsler yalnızca eklem yüzeylerini düzeltmekle kalmaz, aynı zamanda basınçtaki ani artışlardan kaynaklanan mekanik travmalara karşı da bu yüzeyleri korurlar. Eklem hareketi esnasında menisküsler de hareket eder. Bunun nedeni kondillere mümkün olan en geniş destek yüzeyini sağlamaktır.

Menisküslerin işlevi:

• Ağırlık taşıma
• Şok absorbsiyonu
• Eklemin stabilizasyonu 
• Rotasyon sağlaması ( diz sadece fleksiyonda iken olur)

Diz Eklem Kapsülü ve Bağları:
1. Anterior komplex 
M. Quadriceps Femoris tendonu: Patellanın hemen üstünde oluşarak alt kısmına kadar ulaşır. M.Rectus femoris tendonu yüzeyel tabakasını, M.Vastus medialis ve lateralis tendonları orta tabakasını, M.Vastus intermedius tendonu da derin tabakasını oluşturur.
Patellar Tendon: Yaklaşık 6 cm olan tendon proksimalde patella alt kenarına, distalde ise tibiaya yapışır.
Medial ve lateral retinakulum: Patellar tendona parelel olarak uzanarak tibiaya yapışır. M.Vastus medialis ve lateralisten köken alan fibröz bandlardır. Medialde; medial kollateral bağ ve patellar tendona, lateralde iliotial band ve patellar tendona yapışırlar.
İnfrapatellar yağ yastığı: Patellar tendon ve sinovial membran arasında yer alır.

2.Medial komplex
1.Tabaka: Cildin hemen altındaki fasial bölgedir. Posteriora doğru ilerledikçe M.Gastrocnemius ve popliteal bölgeyi örten fasia olarak devam eder.
2.Tabaka: Medial kollateral bağ ve arka çapraz bağdan oluşur.
3.Tabaka: Eklem kapsülü oluşturur. İkinci ve üçüncü tabakalar eklemin posteriorunda birleşerek posteromedial eklem kapsülünü oluştururlar.

3.Lateral komplex
Yüzeyel tabakayı lateral retinakulum orta tabakayı lateral kollateral bağ ve fabello-fibular bağ, derin tabakayı eklem kapsülü oluşturur.

4.Posterior komplex
Posterior kapsül; M.Semimembranosus, m.popliteus, m.gastrocnemius ve m.biceps femoristen oluşur.

5.Santral komplex
Ön çapraz bağ: Femurun lateral kondili ile tibianın eminentia interkondilarisi arasında uzanır.
Femurun tibia üzerinde arkaya kaymasını engeller.
Arka çapraz bağ: Femurun medial kondili ile tibianın eminentia interkondilarisi arasında uzanır.
Femurun tibia üzerinde öne kaymasını engeller.